26. haftaya merhaba derken, içimdeki minnağın tekmeleri daha fazla hissedilmeye başlamışken anne karnındaki bebek hareketlerinin önemini anlatmadan geçmek olmaz. Önce kelebek kıpırtısı gibi hissedilmeye başlanan bu hareketler giderek Karate Kid filminden fırlamış bir çocuğun hareketlerine dönüşmeye başladı. Evet arada bir ‘lan oğlum bir dur’ demeye başladım; ama itiraf ediyorum hareket saatlerini de dört gözle bekliyorum. Zamanında başlamayan her hareket bana bir şeyler yolunda gitmiyor mu tedirginliği de yaşatmıyor değil…
Her anne bebeğinin hareketlerini hissetmek ve onun içinde oynarken verdiği hazzı duyumsamak ister. Bu nedenle annelerin en çok sorduğu sorulardan biri bebek hareketleri ile ilgilidir.
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. İrem Cansever’den bir annenin en büyük mucizesi olan bebeğinin hareketlerini nasıl takip etmesi gerektiğini öğrendim…
Bebek ilk olarak 8. hafta civarında hareketlenmeye başlar. Bu hareketler omurga hareketidir. Ultrasonda bebek sanki zıplıyormuş gibi görünür. Bu hareketleri annenin hissetmesi neredeyse imkansızdır. Uzuv hareketleri 12. hafta civarında başlar. Ufak ve hafif hareketlerdir. Bazı anne adayları bu durumu hissettiklerini düşünseler de çok mümkün değildir. Annelerin hareketleri hissetmeye başladıkları dönem daha çok 20. hafta zamanıdır. Eğer daha önce gebelik yaşamışlarsa 20. haftada hissedilen hareketler, 16.hafta civarında da hissedilmeye başlanabilir.
Anne karnında en hareketli dönemleri 24. haftadan sonra başlar. Bu haftadan sonra onun hareketini sürekli hissetmek isteyen anne adayları, bebeğin sağlıklı ve yaşıyor olduğu düşüncesiyle olaya ayrı bir boyut kazandırır. Hareket etmemesi durumunda heyecan ve telaş yaşanabilir. Bebeğin hareketleri 26. haftaya kadar hissedilmediği taktirde doktora mutlaka bildirilmelidir.
Bebeğin hareketlerinde anne adayını düşündüren başka bir konuda, bu hareketlerin sıklığıdır. Kimileri bu hareketleri çok sık olarak tanımlarken, kimileri de hareketlerin azlığından şikayetçidir. Bebek hareketleri gün boyunca değişkendir ve devamlı hareket etmesi beklenmemelidir. Bebeğin de uyku aralıkları olduğu unutulmamalıdır. 20-24 gebelik haftaları arasında günde en az 1 kere hareketin hissedilmesi önemlidir. Günlük toplam sayının bir önemi yoktur. Bir gün fazla bir gün az hissedilirse panik yapmaya gerek yoktur. Ancak 24. gebelik haftasından sonra günde en az 10 kere hareket etmesi gerekir. Annelerin bu hareketleri sayması istenir. Eğer 24 saat içinde toplam 10 hareket olmazsa bir doktora başvurmakta fayda vardır. Hamileliğin 28. haftasından sonra bebeğin hareket sayısı, bebeğin durumu hakkında gerçek bilgiyi verebilir. Bebek bir günde 100-150 kez hareket eder. Ancak bu hareketlerin tamamı annenin hissedebileceği büyüklükte değildir. Günde 15-20 defa net hareketi hissetmek, bebeğin sağlıklı olduğunu büyük oranda göstermektedir.
Hareket sayısı bebekten bebeğe değişir. Bu nedenle başka hamilelerle veya önceki hamileliklerle karşılaştırmak doğru bir yaklaşım değildir. Bebeğin çok hareket etmesi, ilerde hiperaktif bir çocuğa sahip olunacağı anlamına gelmeyeceği gibi; az hareket eden bebeğin de problemli bir bebek olacağı anlamına gelmez. Ayrıca bu hareketlerin cinsiyetle herhangi bir bağlantısı bulunmamaktadır. Annelerin en sık yaptığı yanlış bu durumlarda karşılaştırma yapıp gereksiz panik olmaktır.
Özellikle çalışan anneler için sürekli hareket halinde olmak ve yorulmak hatta yemek yemeye vakit bulamadığından aç olmak, bebeğin hareketlerinin hissedilmemesine neden olabilir. Bebek karın içinde sallandığından uyku süresini uzun tutmuş olabilir. Üstelik bebeğin karındaki duruşu da hareketlerin hissedilmesini engelleyebilir. Bebek hareketleri genelde en çok sabahları, gece yatınca ve yemeklerden hemen sonra hissedilir. Ayrıca unutulmamalıdır ki, doğum yaklaştıkça ve bebek büyüdükçe, yeri daraldığından hareketleri yavaşlar.
Bebeğin duyuları anne karnındayken gelişmeye başlar. Dolayısıyla da bebeğin verdiği tepkiler, işitme, dokunma, tat alma, görme duyuları geliştikçe ortaya çıkar. Bebeklerin anne karnında gelişen duyularından ilki tat almadır ve 12. haftadan itibaren gelişmeye başlar. Koku alma duyusu ise tat alma duyusu ile birlikte gelişir. Bebek duyduğu seslere de zamanla tepki verir. Annenin konuşması ve sesinin yüksekliği onun farklı tepkiler vermesini sağlayacaktır. Yumuşak tonla konuşulması onu sakinleştirecek, sinirli olmak ve sesin yükselmesi onun tekmelerine neden olacaktır. 34. haftada işitme duyularını tamamlar. Dokunma duyusu ise son halini 20. haftada tamamlar. Dolayısı ile erken dönemlerde dokunmaya duyarlıdır. Annenin dokunuşlarını hisseder. Görme duyusu ise, en son gelişimini tamamlar. 25. haftada gelişmeye başlar. Işıklı ortamlarda tepki verebilir.
Bebek hareketlerinin bir başka amacı da, doğuma uygun pozisyonu almaktır. Bebeklerin çoğu anne karnında 32-36 haftaları arasında baş aşağı konumuna döner. Yani son zamanlarda pozisyon almak için uğraşırken bir taraftan da yeri daraldığı için hareketleri can yakıcı olmaya başlayabilir. Bu dönemde yürüyüş, yüzme ve pilates bebeğe yardımcı olabildiği gibi annenin de rahatlamasını sağlar.